Η λίστα ιστολογίων μου

Σάββατο 18 Μαΐου 2013

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Βόλου

 

 

Το Μουσείο γίνεται χώρος έμπνευσης & δίνει ιστορίες

«Παρέα με ένα ειδώλιο…»

 

Η μικρή Σοφία επισκέπτεται το Αρχαιολογικό Μουσείο του Βόλου.

Η Σοφία με έκπληξη βλέπει να της μιλά ένα πήλινο αγαλματάκι..

Το ειδώλιο συνομιλεί με τη μικρή επισκέπτρια, της δίνει απαντήσεις και την ξεναγεί στην αίθουσα με τα νεολιθικά ευρήματα…





Η Σοφία δεν έρχεται για πρώτη φορά στο Μουσείο. Πέρυσι είχε έρθει με την τάξη της για να δουν τα ευρήματα που υπάρχουν εδώ από τη Νεολιθική Εποχή. Της είχαν κάνει τόσο μεγάλη εντύπωση, που έδωσε υπόσχεση στον εαυτό της πως θα ξανάρθει… και να που κράτησε την υπόσχεσή της.

-Μόνη σου ή και άλλα παιδιά θα έρθουν;  Η γλυκιά φωνή που ακούγεται δίπλα της  την ξαφνιάζει.

-Όχι μόνη μου ήρθα, οι γονείς μου κάθονται στην απέναντι πλατεία του Αναύρου. Με άφησαν να έρθω.

-Πολύ ωραία πέρασε μέσα. Χαίρομαι να βλέπω παιδιά να έρχονται στο Μουσείο. Να  θυμάσαι όμως μικρή μου πως βλέπουμε αλλά δεν αγγίζουμε. Εντάξει; Α δε σου συστήθηκα , είμαι φύλακας στο Μουσείο. Εσένα πώς σε λένε;

-Σοφία.

-Ωραίο όνομα. Όσα θα δεις μέσα είναι φτιαγμένα και αυτά από τη σοφία των ανθρώπων.

Το Μουσείο είναι άδειο από επισκέπτες. Η Σοφία προχωρά προς την αίθουσα με τα Νεολιθικά εκθέματα. Μια ταμπέλα γράφει: Αίθουσα Χουρμουζιάδη. «Αλήθεια ποιος να’ ναι αυτός» αναρωτιέται;

Η μικρή Σοφία σταματά μπροστά σ’ ένα μικρό σπιτάκι. Το παρατηρεί με προσοχή.

-Είναι αναπαράσταση νεολιθικού σπιτιού. Προσπάθησε να ξεχωρίσεις τα υλικά από τα οποία φτιάχτηκε.

Μα ποιος της μιλά; Γυρίζει το κεφάλι δεξιά, το γυρίζει και αριστερά. Κανείς δεν είναι στην αίθουσα. Με τη φωνή του φύλακα δεν έμοιαζε αυτή η φωνή. Ποιος να είναι; ποιος την παρακολουθεί;

-Μη φοβάσαι μικρή μου. Εγώ σου μιλώ.

Μα και πάλι η Σοφία δεν βλέπει κανέναν. Και η φωνή συνεχίζει «έλα στα δεξιά της αίθουσας, πάνω σε  ράφι θα με βρεις».

Η Σοφία κάνει μερικά βήματα προς τα εκεί από όπου έρχεται η παράξενη φωνή. Με έκπληξη βλέπει να της μιλά ένα πήλινο αγαλματάκι που έχει  γυναικεία μορφή. Θέλει να το βάλει στα πόδια, να φωνάξει βοήθεια, αλλά η φωνή της δεν έχει δύναμη, το μόνο που καταφέρνει να ψελλίσει είναι: «μιλούν τα αγαλματάκια;»

-Και  βέβαια μιλούν.  Όλα τα αντικείμενα του Μουσείου έχουν τη δική τους φωνή. Μόνο που τη φωνή αυτή την ακούν εκείνοι οι επισκέπτες που θέλουν να μάθουν, να γνωρίσουν, να δουν και να περάσουν ευχάριστα.

Η μικρή Σοφία ξεπερνά το φόβο των πρώτων λεπτών, τα πόδια της ξεκολλούν από το πάτωμα, ένα δύο, τρία βήματα μπροστά και βρίσκεται απέναντι από το πήλινο αγαλματάκι, μια γυναικεία μορφή χωρίς ρούχα που κάθεται σταυροπόδι. Δίπλα και παραδίπλα κι άλλα πήλινα αγαλματάκια. « Είμαστε φτιαγμένα από πηλό. Οι άνθρωποι μας βάφτισαν ειδώλια. Υπάρχουν και ειδώλια φτιαγμένα από πέτρα.

-Σε τι χρησίμευαν τα ειδώλια, ρωτά η Σοφία.

-Έχουν περάσει τόσα και τόσα χρόνια που ξέχασα στ’ αλήθεια σε τι ήμασταν χρήσιμα. Δε θα αφήσω όμως το ερώτημά σου χωρίς απάντηση και θα σου πω αυτά που λένε για μας οι αρχαιολόγοι. Ίσως να ήμασταν παιδικά παιχνίδια. Ίσως τα πρώτα αφιερώματα στους θεούς. Μπορεί να ήμασταν σύμβολα για να επικοινωνούν οι άνθρωποι μεταξύ τους. Αυτό που μπορώ να σου πω με βεβαιότητα, είναι πως δίνουμε μια εικόνα του νεολιθικού ανθρώπου. Στο πολύ-πολύ μακρινό παρελθόν, στα μέσα της 7ης χιλιετίας π.Χ. ο άνθρωπος αλλάζει τις συνήθειες της ζωής του. Από κυνηγός άγριων ζώων και συλλέκτης καρπών γίνεται γεωργός και κτηνοτρόφος. Στην εύφορη πεδιάδα της Θεσσαλίας δημιουργήθηκαν αυτήν την εποχή πολλά νεολιθικά χωριά.

-Στην Ιστορία μάθαμε για το Σέσκλο και το Διμήνι.

-Σωστά. Στο βάθος της αίθουσας μπορείς να δεις ένα χάρτη της Θεσσαλίας και πάνω κόκκινες τριγωνικές κουκίδες, που δείχνουν τα σημεία των νεολιθικών οικισμών που βρέθηκαν.

Τα σπίτια τους ήταν φτιαγμένα από υλικά που έβρισκαν εύκολα οι άνθρωποι στο γύρω φυσικό τους περιβάλλον. Δεν ήταν μεγάλα. Είχαν ένα με δύο δωμάτια. Ήταν πάντα ζεστά μιας και η φωτιά στο τζάκι-εστία έκαιγε μέρα νύχτα. Το μικρό σπιτάκι που είδες στην αρχή της αίθουσας είναι αναπαράσταση νεολιθικού σπιτιού. Καλύτερα θα καταλάβεις πως ήταν τα σπίτια την εποχή αυτή, αν επισκεφτείς τις νεολιθικές καλύβες που είναι στο απέναντι πάρκο. Μη φανταστείς πώς είναι από τα χρόνια τα νεολιθικά. Έγιναν πριν μερικά  χρόνια να μπορούν οι επισκέπτες του Μουσείου να έχουν μια καλύτερη εικόνα του νεολιθικού σπιτιού.

Όπως σου είπα οι άνθρωπο της νεολιθικής εποχής ήταν γεωργοί και καλλιεργούσαν σιτάρι, κριθάρι, βρώμη, φακή, μπιζέλια.

-   Και πώς το γνωρίζουμε;

-   Το γνωρίζουμε γιατί απανθρακωμένους καρπούς από σιτάρι, κριθάρι, βρώμη, φακή και  μπιζέλια βρήκαν οι αρχαιολόγοι στις ανασκαφές. Ο κάθε επισκέπτης μπορεί να τους δεις και στις προθήκες που βρίσκονται στην αίθουσα αυτή.

Παράλληλα με τη γεωργία οι άνθρωποι ασχολούνταν και με την κτηνοτροφία. Είχαν κοπάδια από πρόβατα και κατσίκια. Είχαν και γουρούνια, είχαν και αγελάδες. Έτσι είχαν κρέας και γάλα για τροφή και μαλλί για να φτιάχνουν τα ρούχα τους.

Αγαπημένες ασχολίες τους το κυνήγι και το ψάρεμα.. Με τόξα και σφενδόνες κυνηγούσαν στο Πήλιο  ελάφια και ζαρκάδια, λαγούς και αγριογούρουνα. Σαν ο καιρός ήταν καλός στα νερά της θάλασσας ψάρευαν με κοκάλινα αγκίστρια ή ρίχνοντας δίχτυα. Μάζευαν και κοχύλια που γίνονταν στολίδια για άντρες και γυναίκες, για  μεγάλους και μικρούς.

Μα Σοφία ήρθε η ώρα να σου γνωρίσω τους πιο αγαπημένους μου φίλους.

-Μοιάζουν λίγο με τα πιθάρια  που έχει στο κατώι του σπιτιού της, στο χωριό,  η γιαγιά μου. Μόνο που εκείνα είναι πιο μεγάλα και ασβεστωμένα.

-Τα αγγεία που έχεις μπροστά σου είναι και αυτά καμωμένα από πηλό. Ίσως ορισμένα σου φανούνε κακομούτσουνα. Αν τα προσέξεις λίγο περισσότερο θα δεις πως έχουν τη δική τους χάρη και ομορφιά. Οι περισσότεροι επισκέπτες τα προσπερνούν με μια γρήγορη ματιά.

Τώρα ας δούμε και τα υπόλοιπα πήλινα αντικείμενα, αγγεία διατροφής.

-Τι όμορφα που είναι!

-Όπως βλέπεις τα αγγεία αυτά έχουν διάφορα χρώματα. Άλλα είναι σκουρόχρωμα, άλλα κόκκινα  και άλλα σχεδόν λευκά.

-Και πώς πετύχαινε το χρώμα ο αγγειοπλάστης;

-Το χρώμα των αγγείων στην αρχή δεν ήταν υπόθεση και έγνοια του τεχνίτη μα της μάνας γης. Ο αγγειοπλάστης δε γνώριζε να χρησιμοποιεί χρωστικές ουσίες, τα μυστικά του χρώματος τα έκρυβε για τα καλά το χώμα. Ανάλογα από ποια περιοχή ήταν έδινε και το ανάλογο χρώμα στο αγγείο. Από το Σέσκλο για παράδειγμα έχουμε ανοιχτόχρωμα, σχεδόν λευκά αγγεία. Με το πέρασμα το χρόνων ο προϊστορικός κεραμέας μέσα από την παρατήρηση, τη δοκιμή, την επανάληψη πρόσθετε καινούρια πράγματα στην τέχνη του…
Μα νομίζω πως είναι καιρός να πάρει τέλος αυτό το ταξίδι στα χρόνια τα Νεολιθικά. Και τώρα συνέχισε με τις παρακάτω εργασίες...


Εργασίες
Να παρατηρήσεις προσεκτικά τα ειδώλια που βρίσκονται στις προθήκες της αίθουσας (Νεολιθική αίθουσα-Γ. Χουρμουζιάδη). Τι απεικονίζουν;

 

…………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………….

v    Τώρα σχεδίασε κι εσύ ένα ειδώλιο.

 










 

 

v    Να βρεις το μικρό σπιτάκι που είναι αναπαράσταση νεολιθικού σπιτιού. Προσπάθησε να ξεχωρίσεις τα υλικά από τα οποία είναι κατασκευασμένο. Στην οροφή (σκεπή) του υπάρχει μια οπή (τρύπα), σε τι να χρησίμευε;

 


 
Υλικά:………………………………
……………………………………...
……………………………………...
Η οπή χρησίμευε……………….......
……………………………………...

v    Τώρα να προχωρήσεις και με προσοχή να καταγράψεις τα εκθέματα που βλέπεις στην αριστερή πλευρά της αίθουσας.

 

…………………………………………………………………………………………

v    Οι αγαπημένοι φίλοι του ειδωλίου σε περιμένουν να τους γνωρίσεις. Ποιοι είναι και τι  έβαζαν μέσα σ’ αυτά οι νεολιθικοί άνθρωποι;

 

…………………………………………………………………………………..

v    Εσύ τι θα έβαζες μέσα σ’ αυτά σήμερα;

…………………………………………………………………………………

 

v    Στα δεξιά της αίθουσας βλέπεις στις προθήκες τα αγγεία διατροφής (φαγητού). Ζωγράφισε ένα αγγείο και διακόσμησέ το με σχέδια της νεολιθικής εποχής. Μπορείς να συμβουλευτείς τον πίνακα με τα σχέδια.

 

 










 

 

v    Να βάλεις Σ για το σωστό και Λ για το λάθος

Στα χρόνια τα νεολιθικά:

Τα σπίτια ήταν χτισμένα με πέτρες και τσιμεντόλιθους.

Τα εργαλεία των ανθρώπων ήταν από πέτρα.

Δεν φορούσαν κοσμήματα.

Τα ειδώλια είναι μικρά ομοιώματα ανθρώπων, ζώων, σπιτιών, επίπλων.

Οι άνθρωποι καλλιεργούσαν και πατάτες.

Οι άνθρωποι ήταν αγρότες, κτηνοτρόφοι, κυνηγοί, ψαράδες και τεχνίτες.

Τα αγγεία τους ήταν μελανόμορφα και ερυθρόμορφα.

 

v    Αντιστοίχισε τα εργαλεία με τις δραστηριότητες του ανθρώπου

αξίνα-τσεκούρι
·         
·       
Θερισμός σιταριού, βρώμης και κριθαριού
 
δρεπάνι από οψιανό
·         
·       
Κόψιμο ξύλων
σφοντύλι
·         
·       
Άλεσμα σιτηρών
μυλόλιθος & τριπτήρας
·         
·       
Γνέσιμο μαλλιού

 

v    Ο οψιανός είναι ένα μαύρο ηφαιστειακό πέτρωμα που το βρίσκουμε μόνο στα νησιά της Μήλου και της Νισύρου. Πώς έβρισκαν οψιανό οι κάτοικοι του Διμηνίου για να φτιάξουν τα εργαλεία τους;……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Παρασκευή 10 Μαΐου 2013

Χριστός Ανέστη

 
Η έκφραση «Χριστός ανέστη!» (Ο Χριστός αναστήθηκε!) αποτελεί τον περισσότερο διαδεδομένο χαιρετισμό μεταξύ των Ορθόδοξων Χριστιανών που λέγεται από το Πάσχα, δηλαδή την εορτή της Ανάστασης του Χριστού, και για σαράντα ημέρες, δηλαδή μέχρι την απόδοση του Πάσχα, την Τετάρτη της παραμονής του εορτασμού της εορτής της Αναλήψεως. Η έκφραση αυτή που προέρχεται από ευαγγελική ρήση, αποτελεί και την αρχή του γνωστότερου αναστάσιμου τροπαρίου που λέγεται κατά την ίδια περίοδο:
Χριστὸς Ἀνέστη ἐκ νεκρῶν
θανάτῳ θάνατον πατήσας
καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι
ζωὴν χαρισάμενος.
Ως χαιρετισμός αποδίδεται πάντα με χαρακτήρα ενθουσιώδη και με έντονη την εκδήλωση της ψυχικής ανάτασης. Σε ανταπάντηση της έκφρασης αυτής ανταποδίδεται η έκφραση «Αληθώς ανέστη!» (Στ' αλήθεια αναστήθηκε!).
Στη λαογραφία η έκφραση αυτή ανάγεται στα αναστάσιμα έθιμα που επαναλαμβάνεται με το τσούγκρισμα των κόκκινων αυγών, με το «φιλί της αγάπης», κ.ά. αναστάσιμες εκδηλώσεις.